"โอกาส" ในการรักษาและประโยชน์ทางการแพทย์ของกัญชา

     กัญชา ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Cannabis Sativa เป็นพืชล้มลุก มีใบเป็นแฉก 5-8 แฉก ลำต้นสูง 3-5 เมตร กัญชามีสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ซึ่งสารในกัญชามีมากกว่า 500 ชนิด แต่สารสำคัญที่มีข้อมูลทางด้านการศึกษามากมีสองตัวคือ สาร THC (Tetrahydrocannabinol) มีฤทธิ์ทำให้ติดและ เมา อีกหนึ่งสารที่มีสรรพคุณทางยา CBD (Cannabidiol) สามารถนำมาพัฒนาเป็นยารักษาโรคได้ และไม่มีฤทธิ์ให้เมา และยังพบสารกลุ่มฟลาโวนอยด์และสารกลุ่มเทอร์ปีน จะเป็นตัวเสริมการออกฤทธิ์ ทางยากับกลุ่มสารแคนนาบินอยด์ เรียกการเสริมฤทธ์นี้ว่า “ Entourage effect” 

(อ่านต่อ...)

• ประโยชน์ทางการแพทย์ของสาร CBD (non-psychoactive)

ไม่มีผลต่อจิตและประสาท ช่วยลดผลข้างเคียงทางจิตและประสาท, ต้านการชัก, ต้านการซึมเศร้า, ต้านวิตกกังวลม, ต้านโรคจิตและเป็นยารักษาลมชัก

• ประโยชน์ทางการแพทย์ของสาร THC (psychoactive effects)

ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลางแต่อาจจะทำให้ กระตุ้น กด และประสาทหลอนร่วมกัน สารนี้ทำ ให้เมา, เพิ่มความอยากอาหาร, ต้านซึมเศร้า ใช้ลดอาการคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยโรคมะเร็งระยะ รุกรานที่ไม่ตอบสนองต่อยาในกลุ่ม opioids 

     สารทั้งสองตัวนี้มีสรรพคุณที่เหมือนกันคือ ต้านการอักเสบ, ต่อต้านอนุมูลอิสระ, ต้านมะเร็ง, ต้านการปวด, ต้านอาเจียน การนำฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาการจากสารในกัญชาไปใช้ทางยาจำเป็นต้องมี หลักฐานทางงานวิจัยสนับสนุน

ยาจากกัญชาที่ใช้ในการแพทย์ 

• โดรนาบินอล (Dronabinol) 

ชื่อการค้า คือ มารินอล (MarinalR) เป็นแคปซูล THC บ่งใช้ต้านการอาเจียน กระตุ้นความ อยากอาหารใช้ ป้องกัน การคลื่นไส้อาเจียนที่เกิดจากยารักษาโรคมะเร็ง ใช้ในกรณีที่ใช้ยาอื่น ไม่ได้ผล เพิ่มการ อยากอาหารใน ผู้ป่วยเอดส์ ในรูปแบบม็ดเจลลาตินแคปซูลใน USA, Canada

• นาบิโลน (Nabilone) 

ชื่อการค้าคือ ซีซาเมท (CesametR) อนาลอคของ THC ใช้ป้องกันการคลื่นใส้อาเจียนที่เกิดจาก ยารักษา โรคมะเร็ง ใช้ในกรณีที่ใช้ยาอื่นไม่ได้ผล จําหน่าย ใน USA, Canada 

• นาบิกซีมอล (Nabiximol) 

ชื่อการค้าคือ ซาติเวกซ์ (SatavexR) รูปแบบสเปรย์ในช่องปาก ใต้ลิ้น แทนการสูบ THC:CBD 1.08:1 ลดการปวด ประสาท อาการนอนไม่หลับ รักษาอาการปวด เส้นประสาทอย่างรุนแรง ในแคนาดา และ ยุโรป ของบริษัท GW Pharmaceuticals

การออกฤทธิ์ 

     THC สารที่มีผลต่อจิตประสําท THC ส่วนใหญ่จะจับแบบ partial agonist (ตัวกระตุ้น) กับ cannabinoid receptors: CB1 และ CB2 receptor โดยจำเพาะกับ CB1 ถูกพบมากที่ระบบประสาท ส่วนกลาง (Central nerve system) ซึ่งเป็นตัวที่สะท้อนกลไกการเกิดอาการเมา ยังพบที่ในระบบ ประสาทส่วนปลายด้วย (Peripheral nerve system) CB2 receptors พบที่เนื้อเยื่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย(Immune system) ระบบทางเดินอาหาร จึงมีผลต่อ ความอยากอาหาร การย่อยอาหาร อารมณ์ ความรู้สึก ความจํา การเรียนรู้ และพฤติกรรม จําเพาะ กับสาร CBN ในกัญชา ในทางกลับกัน CBD จะจับกับ CB1 และ CB2 receptors ได้น้อย และ มีลักษณะเป็นตัวยับยั้ง (negative allosteric modulator) ของ CB1 receptor จึงทําให้ลดอาการปวด อักเสบ และลดความ กังวลได้

     ถึงแม้การใช้ยากัญชาเพื่อทางการแพทย์จะมีประโยชน์ต่อการรักษามากมาย แต่ยาทุกประเภทก็มักจะ มีข้อควรระวัง และอาการข้างเคียงจากการใช้ยากัญชา เช่น
  -  อาจจะทำให้ประสาทหลอน ตึงเครียดกังวล 
  - มีอารมณ์แปรปรวนได้ อาจทำให้เห็นภาพหลอน
  - ไม่ควรทำงานใกล้เครื่องจักร หรือขับรถหลังจากใช้ยากัญชา

ดังนั้นการใช้ยาทุกประเภทควรอยู่ในการควบคุมของทางการแพทย์เท่านั้น จึงทำให้ได้ยา หรือ วิธีการรักษาที่ถูกต้อง ปลอดภัย และเหมาะสมกับการรักษาอาการต่างๆอีกด้วย

---